ปฎิทินวัฒนธรรม

ไหว้เจ้า ๙ ศาล เทศกาลกินเจสมุทรสาคร

จำนวนผู้ชม 1,725 ครั้ง
ประเพณีการถือศีลกินเจของจังหวัดสมุทรสาคร ถือเป็นวัฒนธรรมที่ได้รับการสืบต่อกันมาเป็นระยะเวลายาวนานควบคู่กับการตั้งถิ่นฐานของคนจีนในพื้นที่ซึ่งมีความสำคัญในฐานะเมืองท่าปากอ่าวไทยตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน  ส่งผลให้วัฒนธรรมจีน ซึ่งมีคติความเชื่อพิธีกรรมทางพุทธศาสนาฝ่ายมหายานเข้ามามีอิทธิพลอย่างแพร่หลาย จนเป็นประเพณีสำคัญประเพณีหนึ่งของจังหวัดสมุทรสาคร ดังปรากฎอยู่ในปฏิทินการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมจังหวัดสมุทรสาคร  ในชื่องานประเพณี “ไหว้เจ้า ๙ ศาล เทศกาลกินเจสมุทรสาคร” โดยศาลเจ้าทั้ง ๙ แห่ง ตั้งอยู่ที่ตำบลมหาชัยและตำบลท่าฉลอม ได้แก่ ๑) ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรสาคร ๒) โรงเจมูลนิธิการกุศลสมุทรสาคร ๓) ศาลเจ้าปุนเถ้ากง คลองมหาชัย ๔) ศาลเจ้าแม่กวนอิมพันมือ คลองจาก ๕) ศาลเจ้าแม่จุ๋ยบ๋วยเนี้ย
ท่าฉลอม ๖) ศาลเจ้าโรงเจเซ็งเฮียงตั๊ว ท่าฉลอม ๗) ศาลเจ้าปุนเถ้ากง ท่าฉลอม ๘) ศาลเจ้าพ่อกวนอู ท่าฉลอม และ ๙) อุทยานพระโพธิสัตว์กวนอิม ท่าฉลอม

ภายในงานของแต่ละศาลประกอบไปด้วยพิธีกรรมเซ่นไหว้สักการะบูชา และจำหน่ายอาหารเจหลากหลายชนิด บริเวณริมเขื่อนหน้าศาลเจ้าพ่อหลักเมืองสมุทรสาคร ซึ่งเป็นศาลที่เป็นประธานหลักของทั้ง ๙ ศาล และมีบริการรถรางรับส่งผู้ร่วมงานและนักท่องเที่ยวระหว่างแต่ละศาลเจ้าทั้ง ๙ ศาล

ศาลเจ้าโรงเจเซ็งเฮียงตั๊ว ตำบลท่าฉลอม ภายในโรงเจมีรูปปั้นเทพเจ้า ๙ องค์ หรือ “พระเจ้าเก้าพระองค์” เป็นไป ตามตำนานที่ผูกโยงกับความเชื่อในลัทธิขงจื้อ ซึ่งเน้นเรื่องบรรพชนและความกตัญญู เป็นการสักการะบูชาอดีตบูรพกษัตริย์องค์สำคัญซึ่งมีชีวิตอยู่ต่างยุคต่างสมัยกัน รวบรวมได้ ๙ พระองค์ หรือ “พระเจ้าเก้า พระองค์”  ในภาษาจีนแต้จิ๋ว เรียกว่า “เก้าฮ้วงฮุกโจ้ว”  เก้าฮ้วงฮุกโจ้ว ตามคติถือเป็นผู้วิเศษที่ตายแล้ว จุติมาเป็นดาวจระเข้เรียงกัน ๙ ดวง เป็นผู้ถือบัญชีรายชื่อมนุษย์ในโลกมนุษย์ สามารถต่ออายุแก่ผู้สิ้นอายุขัยให้ยืนยาวต่อไปได้ตามความต้องการ ชาวจีนจึงถือว่า ระหว่างวันขึ้น ๑ - ๙ ค่ำ เดือน ๙ ตามปฏิทินจีน เป็นช่วงของวันที่เก้าฮ้วงฮุดโจ้วลงมาตรวจสอบผู้คนยังโลกมนุษย์เพื่อจดบันทึก แล้วบันดาลให้เป็นไปตามกรรมดีกรรมชั่วของแต่ละคน ในช่วงระยะเวลาดังกล่าวนี้ ชาวจีนจึงพากันงดบริโภคอาหารจากเนื้อสัตว์ชั่วคราวด้วยการสมาทานรักษาศีล เพื่อแสดงว่าตนได้ประกอบกรรมดีให้พระเจ้าทรงเห็น และเมื่อถึงวันประกอบพิธีจะไปไหว้และสวดมนต์ที่โรงพิธีหรือโรงเจ เรียกว่า “เจตึ้ง” ซึ่งจะตกแต่งสถานที่ด้วยดอกไม้ จัดวางโต๊ะบูชา ตั้งกระถางธูป จัดวางเครื่องเซ่นไหว้ที่เป็นอาหารเจ พร้อมด้วยผลไม้ และจุดโคมไฟ ๙ ดวง สมมติให้เป็นตัวแทนเก้าฮ้วงฮุกโจ้ว แขวนไว้เป็นแถว โดยจุดไว้ตลอดระยะเวลา ๙ วัน ทั้งในช่วงกลางวันและกลางคืน เทศกาลกิจเจทั้ง ๙ วัน มีวันสำคัญที่ประกอบพิธีกรรมต่างๆ ดังนี้
- วันขึ้น ๑ ค่ำ (ชิวอิก) ทำพิธีอัญเชิญฮุกโจ้ว
- วันขึ้น ๓ ค่ำ (ซิวซา) ทำพิธีไหว้ใหญ่ (ตั้วเจคี้)
- วันขึ้น ๖ ค่ำ (ชิวลัก) ทำพิธีไหว้ใหญ่ (ตั้วเจคี้) เวลา ๑๔.๐๐ น. ทำพิธีเวียนธูป
- วันขึ้น ๘ ค่ำ (ชิวโป๊ย) เวลา ๑๙.๐๐ น. ทำพิธีลอยกระทงและปล่อยเต่า เวลา ๒๑.๐๐ น. ประมูลของฮุกโจ้ว
- วันขึ้น ๙ ค่ำ (ชิวเก้า) ทำพิธีไหว้ใหญ่ (ตั้วเจคี้) เวลา ๑๔.๐๐ น. เซ่นไหว้วิญญาณไร้ญาติ เวลา ๑๖.๐๐ น. พิธีทิ้งกระจาด เวลา ๒๐.๐๐ น. ประมูลของ ฮุกโจ้ว เวลา ๐๒.๐๐ น. พิธีแห่ส่งฮุกโจ้ว
ข้อแตกต่างที่สำคัญของโรงเจเซ็งเฮียงตั๊วแห่งนี้ คือ ไม่มีการเข้าทรง ด้วยความเชื่อที่ว่าเทพเจ้า (ฮุกโจ้ว) ที่เสด็จมานี้เป็นแบบบุญฤทธิ์ ไม่ใช่อิทธิฤทธิ์ เหมือนโรงเจอื่น ๆ ดังนั้นในการรับเจ้าของศาลโรงเจแห่งนี้ จึงอัญเชิญด้วยวิธีการเสี่ยงทายทำนายเวลาที่เดินทางลงมาสู่โลกมนุษย์ และเมื่อพิธีกรรมการกินเจสิ้นสุดลงในคืนวันที่ ๙ ทางศาลเจ้าจะสร้างเรือกระดาษขนาดใหญ่ ภายในบรรจุข้าวของเครื่องใช้ที่ทำจากกระดาษ รวมทั้งประทัดและดอกไม้ไฟ จัดเป็นขบวนแห่ไปที่ริมน้ำหน้าวัดสุทธิวาตวราราม (วัดช่องลม) เพื่อทำพิธีส่งเทพเจ้ากลับสู่สวรรค์ โดยทำพิธีเผาข้าวของเครื่องใช้ไปพร้อมกับเรือ ถือเป็นการสิ้นสุดเทศกาลกินเจ

ความโดดเด่นของงานประเพณีไหว้เจ้า ๙ ศาลและเทศกาล
กินเจ สมุทรสาคร นอกจากจะมีการรวมตัวของของผู้คนที่ถือศีลกินเจ งดเว้นเนื้อสัตว์ ตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรมอันดีงามแล้วยังแสดงออกถึงการร่วมมือในการประกอบพิธีกรรม โดยในวันที่ ๙ ของเทศกาลกินเจ มูลนิธิ/คณะกรรมการ โรงเจเซ็งเฮียงตั๊ว ตำบลท่าฉลอม และมูลนิธิการกุศลสมุทรสาคร ตำบลมหาชัย จัดพิธีส่งเทพเจ้าเก้าฮ้วงฮุกโจ้ว ซึ่งได้อัญเชิญลงมาโลกมนุษย์ในช่วงเริ่มต้นของเทศกาลกินเจ  ในพิธีส่งเทพเจ้ากลับสู่สวรรค์ โดยสร้างพาหนะเป็นเรือจำลอง ซึ่งมีความแตกต่างในรูปแบบทางศิลปะการสร้าง

 
แหล่งอ้างอิง:
Add to Calendar

กิจกรรมที่เกี่ยวข้อง